DEPREM SONRASINDA İDARENİN SORUMLULUĞUNDA OLAN BAŞVURULABİLECEK KURUMLAR


06.02.2023tarihinde Hatay ve Kahramanmaraş illerinde meydana gelen ve 11 ilimizi etkileyen 7.7, 7.6, 6.4 ve 5.8 şiddetlerindeki depremler nedeniyle ne yazık ki ülkemizde birçok can ve mal kaybı meydana gelmiştir. Bu yazımızda meydana gelen zararlardan dolayı idarelerin sorumluluğu tartışılacaktır.

Bilindiği üzere ülkemiz, depreme duyarlı bir coğrafyada bulunmaktadır. Bir çok hareketli fay kuşağı ülkemiz toprakları içindedir. Ülkemizin deprem bakımından riskli bir bölgede olduğu, geçmişten günümüze yaşanan büyüklü-küçüklü depremler ve deprem bilimcileri tarafından kanıtlanmış, tartışılması mümkün olmayan bir gerçekliktir. Böyle bir coğrafyada kurulmuş bir ülkenin devletinin bu riski gözönünde tutarak bir takım tedbirleri almış olması beklenir. Dolayısıyla depremin önlenmesi mümkün olmasa bile nerelerde depremin olabileceği öngörülerek idarece gerekli önlemlerin alınmasıyla zararın minimuma indirilebilmesi mümkündür. Ancak ne yazık ki idarece söz konusu bölgede gerekli çalışma, araştırma, kontrol ve denetlemeler yapılmamış ve yaşanan depremde çok ciddi can ve mal kayıpları meydana gelmiştir. Günümüzün modern dünyasında idare ciddi maddi ve teknolojik imkanlara, yetişmiş uzman elemana, istatistiki bilgilere vs. sahiptir. Bu unsurlar depremler bakımından “öngörülemezlik” ve “önlenemezlik” ilkelerinin kapsamını daraltmaktadır. Deprem kuşağında yer alan bir bölgede yürütülen faaliyetlerde idarenin depreme karşı hazırlıklı olması gerekmektedir. İdare bu konuda gerekli çalışmaları, araştırmaları, kontrolleri, denetlemeleri yapmadığı takdirde mücbir sebep bahanesine dayanarak sorumluluktan kurtulamayacaktır.

Mülki idare amirleri ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığına afet bölgelerinde çalışma , araştırma yapma, yapıları denetleme görev ve yetkileri verilmiştir. Anılan makamlar sorumlu oldukları alanlarda gerekli çalışma ve araştırmaları yapma, yapıların mevzuata uygun olup olmadığı konusunda gerekli denetimleri yapmakla yükümlüdürler. Bu anlamda mevzuata aykırı olarak yapılmış binaların yıktırılması, yeni yapılacak binaların ise mevzuatın öngördüğü kurallara uygun bir şekilde yaptırılması sağlanmalıdır. İdarenin gerekli araştırma ve çalışmaları yapmaması, denetleme görevini hiç yerine getirmemesi ya da eksik yerine getirmesi hizmet kusuru teşkil eder. Dolayısıyla idarece deprem nedeniyle zarara uğrayan kişinin zararının tazmin edilmesi gerekecektir. Bu doğrultuda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İlçe belediyesi, İl Büyükşehir Belediyesi ve AFAD'ın sorumluluğuna gidilebilecektir.

Av. Vedat Karaman
İstanbul 2023